Cây Mạch Môn có công dụng gì?
Cây Mạch Môn có vị ngọt, hơi đắng, tính hơi lạnh, có tác dụng dưỡng âm sinh tán, nhuận phế thanh hoả, trừ phiền nhiệt, chỉ khái huyết...
Mục lục
Đặc điểm của Mạch Môn
Tên thường gọi: Mạch môn, Cây Mạch Môn.
Tên khoa học: Ophiopogon japonicus (L.f) Ker- Gawl.
Thuộc họ: Hoàng tinh – Convallariaceae.
Mô tả: Cây thân thảo, có sức sống mạnh mẽ nhờ thân rễ ngắn. Lá mọc chụm ở đất, dẹp, xốp làm 2 dãy. Hoa mọc thành chùm nằm trên một cánh hoa trần dài khoảng 10-20cm, Hoa nhỏ màu lơ sáng, có cuống ngắn, xếp 1-3 cái một ở nách các lá bắc có màu trắng. Bao hoa 6 mảnh, rời hay dính ở gốc. Nhị 6, bao phấn mở dọc.Bầu 3 ô, một vòi nhuỵ với 3 đầu nhuỵ. Quả mọng có màu tím, chứa 1-2 hạt. Ra hoa vào tháng 5-8, ra quả tháng 7-9.
Bộ phận sửu dụng: Rễ (củ) – Ophiopogonis, thường gọi là Mạch Đông.
Nơi sống và thu hái: Cây của vùng Ðông Á, được trồng làm bờ các bồn hoa ở nơi mát và có bóng râm. Trồng bằng gốc có rễ vào mùa Xuân. Thu hái rễ vào mùa Thu. Ðào rễ củ già, rửa sạch đất cát, cắt bỏ rễ nhỏ ở hai đầu củ. Củ nhỏ để nguyên, củ to có thể bổ đôi theo chiều dọc, rồi phơi hay sấy nhẹ đến khô. Khi dùng, ủ mềm, bỏ lõi. Củ thường có hình thoi dài khoảng 1-4cm, có màu vàng.
Dược tính và công dụng của cây Mạch Môn
Thành phần hoá học: Củ chứa ophipogonin A, B, B’, C, C’, D, D’; ophiopogonone A, B. Trong củ còn có chất nhầy, đường glucose.
Tính vị, tác dụng: Mạch môn có vị ngọt, hơi đắng, tính hơi lạnh; có tác dụng dưỡng âm sinh tán, nhuận phế thanh hoả, trừ phiền nhiệt, chỉ khái huyết. Có một số tài liệu viết về cây này như sau: Mạch môn. Dây tóc tiên, Lan tròn, Hẹ riềng. Nhuận phế, chỉ khái, sinh tân chỉ khát, nhuận trường thông tiện, thanh tâm trừ phiền. Mạch môn ngọt lạt loại hàn lương Khu phong tiêu ứ lại thông kinh Huyết hành đau nhức tê rần khỏi Giải nọc độc ban mọc khắp mình
Công dụng, chỉ định và kết hợp: Mạch môn là cây thuốc thông dụng trong nhân dân làm thuốc bổ phổi, trị ho, ho lao, về chiều nóng âm ỉ, sốt cao, tâm phiền khát nước, lợi tiêu hoá, trị táo bón, lợi sữa cho đàn bà đẻ nuôi con. Còn dùng làm thuốc cầm máu chữa thổ huyết, ho ra máu, chảy máu cam. Dùng riêng hay phối hợp với Rẻ quạt, lá hẹ, hoa Ðu đủ đực, Húng chanh để trị ho.
Cây Mạch Môn và các bài thuốc
Bài thuốc
- Ho, ho lâu ngày, khó thở: 16g củ mạch môn, 4g gạo nếp sao vàng, 4g đảng sâm, 8g bán hạ, 4g đại táo, 4g cam thảo. Sắc các dược liệu trên với 600ml nước. Sắc thuốc cô đọng còn 200ml nước. Mỗi thang thuốc chia ra làm 3 lần uống trong ngày.
- Chữa răng chảy máu: Sắc mạch môn với nước. Uống thuốc trị răng chảy máu.
- Trị suy tim, ra mồ hôi nhiều, huyết áp hạ, mạch nhanh: 16g mạch môn, 8g nhân sâm. 6g ngũ vị từ. Sắc các nguyên liệu trên, uống thuốc để chữa các chứng về hạ huyết áp, mạch nhanh, ra mồ hôi nhiều,…
- Bài thuốc chữa bệnh ho khan, ho có đờm, đau họng: 5g mạch môn, 12g tang diệp, 4g mè đen, 4g tỳ bà diệp, 3g hạnh nhân, 3g a giao, 4g cam thảo. Sắc các nguyên liệu để uống.
- Thanh nhiệt giải độc: Củ mạch môn sao khô, loại bỏ phần lõi, sau đó hãm uống nước như nước giải khát hàng ngày.
Đừng bao giờ sử dụng bất cứ thứ gì bạn không chắc chắn 100% là an toàn và nếu bạn đang bị ốm, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thứ mà bạn không quen thuộc.
Xem thêm:
Fan Page: Thanh Vân Các
Hội nhóm: Nhóm giác quan thứ 6
